معرفی آجر شاموتی

معرفی آجر شاموتی و کاربرد و انواع آن

آجر شاموتی چیست؟ آجر شاموتی نوعی آجر نسوز است که در دسته‌بندی آجر مدرن قرار می‌گیرد. این نوع از آجر به دلیل داشتن ویژگی‌های منحصربه‌فرد و کاربرد گسترده، در مقایسه با سایر انواع آجر، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. علت این موضوع را می‌توان به ترکیبات خاص موجود در آجر شاموتی نسبت داد. استفاده از خاک نسوز و مواد معدنی مختلف در تولید آجر شاموتی موجب شده این آجر مقاومت بالایی در برابر حرارت و طول عمر بالا از خود نشان دهد. در ادامه قصد داریم به معرفی آجر شاموتی بپردازیم. با ما همراه باشید.

انواع آجر شاموتی عبارتند از:

آجر شاموتی چیست؟

آجر شاموتی یا آجر نسوز شاموتی یکی از انواع مصالح ساختمانی است که از موادی مانند خاک رس، خاک نسوز، کائولن، آلومینا و سیلیس ساخته می‌شود. به همین علت، مقاومت بالایی در برابر تغییر دما دارد. این ویژگی از آجر شاموتی موجب شده استفاده از آن به منظور ساخت کوره صنعتی، شومینه، نمای ساختمان و دیگر پروژه‌های مشابه افزایش پیدا کند. آجر نسوز شاموتی در رنگ‌های متفاوت و ابعاد مختلفی تولید می‌شود. از این رو، طراحان می‌توانند از این آجر برای طراحی یک نمای زیبا کمک بگیرند.

نحوه ساخت آجر شاموتی

سایت www.firebirdref.com در مقاله “آجر نسوز چیست؟” در مورد نحوه ساخت آجر نسوز می نویسد:

Fire clay bricks are primarily made from natural refractory clay composed of alumina (Al₂O₃) and silica (SiO₂), along with smaller quantities of iron oxide, lime, magnesia, and alkalis. The typical alumina content ranges from 28% to 45%, depending on the grade. The higher the alumina content, the greater the heat resistance.

Fireclay is mined, crushed, and blended with grog (pre-fired refractory material) to enhance thermal shock resistance. Some firebricks also include additives to reduce porosity or improve specific properties such as abrasion resistance or chemical stability.

آجرهای نسوز عمدتاً از خاک رس نسوز طبیعی متشکل از آلومینا (Al₂O₃) و سیلیس (SiO₂) به همراه مقادیر کمتری اکسید آهن، آهک، منیزیم و قلیاها ساخته می‌شوند. میزان معمول آلومینا بسته به درجه آن از ۲۸٪ تا ۴۵٪ متغیر است. هرچه میزان آلومینا بیشتر باشد، مقاومت در برابر حرارت نیز بیشتر است.

خاک رس نسوز استخراج، خرد شده و با گروگ (ماده نسوز پیش پخته شده) مخلوط می‌شود تا مقاومت در برابر شوک حرارتی را افزایش دهد. برخی از آجرهای نسوز همچنین شامل افزودنی‌هایی برای کاهش تخلخل یا بهبود خواص خاص مانند مقاومت در برابر سایش یا پایداری شیمیایی هستند.

انواع آجر شاموتی

آجر شاموتی از نظر رنگ، ابعاد و بافت تنوع بالایی دارد. در صنعت، این آجرها معمولاً بر اساس درصد آلومینا، وزن مخصوص و مقاومت حرارتی طبقه‌بندی می‌شوند. آجر شاموتی در بازار به‌صورت ساده، تک‌رنگ یا طرح‌دار نیز عرضه می‌شود؛ گرچه این دسته‌بندی بیشتر بر اساس ظاهر و کاربرد تزئینی آن است.

تقسیم‌بندی آجر شاموتی بر اساس شکل ظاهری و رنگ عبارت است از:

آجر شاموتی ساده

آجر نسوز شاموتی از نوع ساده، غالباً به عنوان یکی از بهترین و پرکاربردترین آجرهای شاموتی به شمار می‌رود. همان‌طور که از نام این آجر مشخص است، سطحی بسیار ساده و صاف دارد. در واقع، در سطح آن هیچ‌گونه طرح خاصی دیده نمی‌شود. به طور معمول، آجر شاموتی ساده در رنگ‌های قهوه‌ای، کرمی و خاکی تولید و جهت طراحی نمای خارجی ساختمان به کار می‌رود. اگر به دنبال یک آجر زیبا برای نمای ساختمان با طراحی کلاسیک هستید، آجر شاموتی ساده می‌تواند گزینه مناسبی باشد.

آجر شاموتی تک‌رنگ (فاقد طرح)

آجر شاموتی تک‌رنگ با رنگ‌های شاد مانند نارنجی، قرمز و غیره به‌صورت مجزا یا در ترکیب با دیگر آجرهای رنگی برای نماسازی قابل استفاده است. تنوع رنگی بالا از مشخصه‌های اصلی این آجر است. رنگ‌های متنوع آجر شاموتی، استفاده از آن‌ها را برای طراحی‌های خاص امکان‌پذیر کرده است.

آجر شاموتی دکوراتیو (طرح‌دار)

برای داشتن طراحی نمای ساختمان با جلوه‌ای منحصربه‌فرد و زیبا، آجرهای شاموتی طرح‌دار انتخابی ایده‌آل خواهند بود. آجرهای شاموتی دارای طرح، مانند رستیک، با ظاهر جذاب و زیبا برای ساختمان‌های تجاری کاربرد دارد.

آجر شاموتی با پوشش خاص

از دیگر انواع آجرهای شاموتی می‌توان به آجر شاموتی با پوشش خاص اشاره کرد. این پوشش بسته به کاربرد مورد نظر برای آجر شاموتی متفاوت است. به عنوان مثال، پوشش ممکن است ایجاد لایه ضد آب یا ضد لک به منظور استفاده برای کاربردهای خاص باشد.

ویژگی‌های آجر شاموتی

از مهم‌ترین ویژگی‌های آجر نسوز شاموتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقاومت بالا در برابر حرارت: برخی از بهترین انواع آجر شاموتی دمای ۱۶۰۰ درجه سانتی‌گراد را به‌خوبی تحمل می‌کنند.
• مقاومت بالا در برابر تغییر دما: عدم ترک‌خوردگی و شکستگی از مهم‌ترین ویژگی‌های آجر نسوز شاموتی است.
• پایداری مکانیکی: این آجر در کنار تحمل حرارت بالا، در فشار بالا نیز مقاومت مناسبی از خود نشان می‌دهد.
• طول عمر بالا: آجر شاموتی در تماس با مواد شیمیایی خورنده نیز بسیار مقاوم است. از این رو، برای ساخت‌وسازهای صنعتی گزینه مناسبی است.
• رنگ‌های متنوع: تنوع رنگی بالا را نیز می‌توان از ویژگی‌های آجر شاموتی به شمار آورد.

مهم‌ترین کاربردهای آجر شاموتی

آجر شاموتی با برخورداری از مقاومت بالا در برابر تغییرات دمایی و حفظ ویژگی‌ها در حرارت بالا، توانسته کاربردهای بسیاری در زمینه‌های متفاوت داشته باشد. به همین دلیل، از آن به عنوان یکی از بهترین آجرها برای استفاده در پروژه‌های ساختمانی مهم یاد می‌شود. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آجر شاموتی به شرح زیر هستند:

کوره پخت شیشه و سرامیک:

فرآیند ساخت شیشه و سرامیک در کوره‌های پخت و با دمای بالا انجام می‌شود. به همین علت، انتخاب نوع آجر برای ساخت این دسته از کوره‌های صنعتی بسیار حائز اهمیت است. از این رو، آجر شاموتی با برخورداری از مقاومت حرارتی بالا در صنایع کوره پخت شیشه و سرامیک نقش مهمی دارد.

کوره صنعتی:

آجر نسوز شاموتی با تحمل دمای بالا، مقاومت بی‌نظیر و همچنین حفظ پایداری، برای ساخت کوره‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

معماری فضای داخلی ساختمان:

آجر نسوز شاموتی از تنوع رنگی بالا و کیفیت قابل قبولی برخوردار است. این ویژگی از آجر شاموتی، استفاده از آن را برای طراحی نمای داخلی ساختمان مناسب کرده است. نماسازی دیوار برای زیباتر کردن دکوراسیون، ستون، شومینه و آشپزخانه، برخی از کاربردهای آجر شاموتی در طراحی و معماری فضای داخلی ساختمان به شمار می‌روند.

کفپوش محوطه:

استفاده به‌عنوان کفپوش از دیگر کاربردهای نه‌چندان رایج آجر شاموتی به شمار می‌رود. آجر نسوز شاموتی علاوه‌ بر مقاومت در برابر تغییرات دمایی، از قابلیت تحمل فشار و حفظ ویژگی در برابر آسیب‌های فیزیکی نیز برخوردار است. از این رو، در برخی موارد از آجر شاموتی به‌عنوان کفپوش برای محوطه‌های مختلف نظیر پارکینگ و پارک نیز استفاده می‌شود.

معماری فضای خارجی ساختمان:

انتخاب آجر نسوز شاموتی، به‌ویژه نوع تک‌رنگ آن، برای طراحی نمای خارجی ساختمان و زیباسازی نمای ساختمان‌های مدرن بسیار رایج است. تنوع رنگی بالا، قابلیت ترکیب با سایر آجرهای رنگی، پایداری مکانیکی و مقاومت ایده‌آل در برابر حرارت از جمله ویژگی‌هایی است که آجر شاموتی را از دیگر انواع آجرها متمایز کرده است.

سخن پایانی

آجر شاموتی با داشتن ترکیبات خاص و ویژگی‌های منحصربه‌فرد، از جمله مقاومت بالا در برابر تغییرات دمایی، توانسته نقش مهمی در ساخت‌وسازهای صنعتی ایفا کند. این آجر علاوه‌ بر صنایع مختلف، با داشتن رنگ‌های جذاب و شکل ظاهری زیبا، در طراحی فضای داخلی و خارجی ساختمان نیز توانسته کاربرد گسترده‌ای پیدا کند. در این مطلب به معرفی آجر شاموتی و ویژگی‌های آن پرداختیم.

سؤالات متداول

• بهترین نوع آجر شاموتی کدام است؟

بهترین نوع آجر نسوز شاموتی بسته به کاربرد مورد نظر متفاوت است. با این وجود می‌توان گفت آجر شاموتی با آلومینای بیش از ۵۰ درصد، از بهترین انواع آجر شاموتی است.

• حداکثر دمای قابل تحمل آجر شاموتی چند درجه است؟

این نوع آجر بسته به ترکیب مواد، قادر به تحمل دمای ۱۲۰۰ تا ۱۶۰۰ درجه سانتی‌گراد است.

• آجر شاموتی چه کاربردی دارد؟

به طور معمول، آجر شاموتی در صنایع شیشه و سرامیک، کوره‌های صنعتی، طراحی فضای داخلی و خارجی ساختمان کاربرد دارد.